مبانی نظری و پیشینه تحقیق ابعاد سلامت، مدل های موجود در سلامت و عوامل موثر بر آن

بخشی از متن:
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 37 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏ ‏در‏ ‏خصوص مفهوم‏ ‏سلامت،‏ ‏تعریف‏ ‏سلامت‏ ‏از‏ ‏دیدگاههای‏ ‏مختلف،‏ ‏ابعاد‏ ‏سلامت،‏ ‏مدل‏ ‏های‏ ‏موجود‏ ‏در‏ ‏سلامت‏ ‏و‏ ‏عوامل‏ ‏موثر‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏قرار‏ ‏می‏ گیرد‏.
‏ ‏سلامت‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏واژه‏ هایی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏بیشتر‏ ‏مردم‏ ‏با‏ ‏آنکه‏ ‏مطمئن‏ ‏هستند‏ ‏که‏ ‏معنای‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏می‏ دانند‏ ‏تعریف‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏دشوار‏ ‏می‏ یابند‏. ‏از‏ ‏این‏ رو‏ ‏تعاریف‏ ‏بسیاری‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏در‏ ‏دوره‏ های‏ ‏مختلف‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏تعریفی‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏همه‏ ‏بیشتر‏ ‏پذیرفته‏ ‏شده‏ ‏تعریف‏ ‏سازمان‏ ‏بهداشت‏ ‏جهانی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏سلامت‏ ‏را‏ ‏چنین‏ ‏تعریف‏ ‏می‏ کند‏: ‏سلامتی‏ ‏عبارت‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏رفاه‏ ‏کامل‏ ‏جسمی،‏ ‏روانی‏ ‏و‏ ‏اجتماعی‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏تنها‏ ‏بیماری‏ ‏یا‏ ‏معلول‏ ‏نبودن‏(‏73‏).
‏ در‏ ‏فرهنگ‏ ‏آکسفورد‏-Oxford
‏،‏ ‏سلامتی‏ ‏بصورت‏ ‏وضعیت‏ ‏عالی‏ ‏جسم،‏ ‏روح‏ ‏و‏ ‏حالتی‏ ‏که‏ ‏اعمال‏ ‏بدن‏ ‏به‏ ‏موقع‏ ‏و‏ ‏بطور‏ ‏موثر‏ ‏انجام‏ ‏می‏ شود،‏ ‏تعریف‏ ‏شده‏ ‏است،‏ ‏در‏ ‏جای‏ ‏دیگر‏ ‏سلامتی‏ ‏بصورت‏ ‏حالتی‏ ‏از‏ ‏تعادل‏ ‏نسبی‏ ‏شکل‏ ‏و‏ ‏اعمال‏ ‏بدن‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏نتیجه‏ ‏تنظیم‏ ‏موفق‏ ‏و‏ ‏پویای‏ ‏بدن‏ ‏بر‏ ‏علیه‏ ‏نیروهایی‏ ‏که‏ ‏سعی‏ ‏در‏ ‏مختل‏ ‏کردن‏ ‏آن‏ ‏دارند،‏ ‏بیان‏ ‏شده‏ ‏است‏. ‏وبستر‏ ‏سلامتی‏ ‏را‏ ‏وضعیت‏ ‏خوب‏ ‏و‏ ‏عالی‏ ‏بدن،‏ ‏فکر‏ ‏و‏ ‏روح‏ ‏و‏ ‏بخصوص‏ ‏عاری‏ ‏بودن‏ ‏از‏ ‏درد‏ ‏یا‏ ‏بیماری‏ ‏جسمی‏ ‏تعریف‏ ‏نموده‏ ‏است‏(‏73 و74‏). ‏دان‏-Dunn
‏ ‏سلامتی‏ ‏را‏ ‏بصورت‏ ‏وضعیتی‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏فرد‏ ‏تعادل‏ ‏و مسیر‏ ‏هدفمند‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏محیط‏ ‏خود‏ ‏حفظ‏ ‏کرده‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏جنبه‏ ‏پویایی‏ ‏سلامت‏ ‏تاکید‏ ‏دارد،‏ ‏تعریف‏ ‏می‏ نماید‏. ‏تعاریف‏ ‏فعلی‏ ‏از‏ ‏سلامتی‏ ‏سعی‏ ‏دارند‏ ‏از‏ ‏دان‏ ‏ایده‏ ‏بگیرند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏حقیقت‏ ‏تعاریف‏ ‏بر‏ ‏دو‏ ‏نظریه‏ ‏کلی‏ ‏تاکید‏ ‏دارند‏: ‏سلامتی‏ ‏پویا‏ ‏است‏ ‏نه‏ ‏ایستا‏ ‏و‏ ‏محیط‏ ‏یا‏ ‏زمینه‏ ‏زندگی‏ ‏افراد‏ ‏بر‏ ‏میزان‏ ‏رسیدن‏ ‏آنها‏ ‏به‏ ‏سلامتی‏ ‏تاثیر‏ ‏گذار‏ ‏است‏(‏75‏). ‏بدین‏ ‏منوال‏ ‏از‏ ‏تعریف‏ ‏سازمان‏ ‏بهداشت‏ ‏جهانی‏ ‏چنین‏ ‏بر‏ ‏می‏ آید‏ ‏که‏ ‏سلامتی،‏ ‏مفهومی‏ ‏بسیار‏ ‏گسترده‏ ‏تر‏ ‏از‏ ‏رفاه‏ ‏جسمی است و‏ ‏برای‏ ‏سالم‏ ‏بودن،‏ ‏تعادل‏ ‏و‏ ‏هماهنگی‏ ‏در‏ ‏عملکرد‏ ‏جسم‏ ‏و‏ ‏روان‏ ‏الزامی‏ ‏است‏(‏76‏).
‏ ‏با‏ ‏اینکه‏ ‏تعریف‏ ‏سازمان‏ ‏بهداشت‏ ‏جهانی از سلامت،‏ ‏در‏ ‏سالهای‏ ‏اخیر‏ ‏با‏ ‏گنجاندن‏" ‏توانایی‏ ‏ی‏ ‏داشتن‏ ‏یک‏ ‏زندگی‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ‏اقتصادی‏ ‏و‏ ‏اجتماعی‏ ‏مثمر‏" ‏تقویت‏ ‏شده‏ ‏است،‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏وجود‏ ‏این‏ ‏تعریف‏ ‏عملیاتی‏ ‏نیست‏. ‏یعنی‏ ‏نمی‏ توان‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏به
‏ ‏صورت‏ ‏مستقیم‏ ‏اندازه‏ گیری‏ ‏کرد‏. ‏در‏ ‏این‏ ‏رابطه‏ ‏گروهی‏ ‏از‏ ‏محققین‏ ‏سازمان‏ ‏بهداشت‏ ‏جهانی‏ ‏یک‏ ‏تعریف‏ ‏عملیاتی‏ ‏را‏ ‏برای‏ ‏سلامتی‏ ‏توصیه‏ ‏کرده‏ اند که‏ ‏عبارت‏ ‏است‏ ‏از‏:
‏الف‏) ‏عدم‏ ‏وجود‏ ‏شواهدی‏ ‏دال‏ ‏بر‏ ‏بیماری‏ ‏و‏ ‏درست‏ ‏عمل‏ ‏کردن‏ ‏بر‏ ‏حسب‏ ‏سن،‏ ‏جنس،‏ ‏جامعه‏ ‏و منطقه‏ ‏جغرافیایی‏.
‏ب‏) ‏عملکرد‏ ‏مناسب‏ ‏اندامهای‏ ‏مختلف‏ ‏در‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏دیگر‏ ‏اندامها‏ ‏که‏ ‏باعث‏ ‏بوجود‏ ‏آمدن‏ ‏نوعی‏ ‏توازن‏ ‏و‏ ‏پایداری‏ ‏می‏ شود‏.
‏ ‏این‏ ‏حالت‏ ‏نسبتا‏ ‏ثابت‏ ‏است‏ ‏اما‏ ‏چون‏ ‏انسان‏ ‏تابع‏ ‏محرک‏ های‏ ‏داخلی‏ ‏است‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏تغییر‏ ‏کند‏(‏73 و74‏). ‏نهایتا‏ ‏باید‏ ‏گفت‏: ‏مفهوم‏ ‏سلامتی‏ ‏مطلق‏ ‏نبوده‏ ‏و‏ ‏نسبی‏ ‏می‏ باشد‏ ‏و‏ ‏هر‏ ‏فرد‏ ‏در‏ ‏مقایسه‏ ‏خود‏ ‏با‏ ‏شرایط‏ ‏قبلی‏ اش‏ ‏و‏ ‏یا‏ ‏در‏ ‏مقایسه‏ ‏خود‏ ‏با‏ ‏دیگران‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏معنی‏ ‏می‏ کند‏ ‏و‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏در‏ ‏زمانها‏ ‏و‏ ‏مکانهای‏ ‏مختلف‏ ‏مفهوم‏ ‏آن‏ ‏متفاوت‏ ‏باشد‏ ‏ولی‏ ‏اگر‏ ‏بخواهیم‏ ‏یک‏ ‏تعریف‏ ‏عملی‏ ‏و‏ ‏عینی‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏ارائه‏ ‏دهیم‏ ‏باید‏ ‏بگوییم‏ ‏که‏ ‏سلامتی‏ ‏عبارت‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏فقدان‏ ‏بیماری‏ ‏و‏ ‏داشتن‏ ‏تعادل‏ ‏جسمی‏ ‏و‏ ‏روحی‏(‏73‏). ‏با‏ ‏توجه‏ ‏به‏ ‏تعاریف‏ ‏سلامتی‏ ‏متوجه‏ ‏می‏ شویم‏ ‏که‏ ‏سلامتی‏ ‏یک‏ ‏مساله‏ ‏چند‏ ‏بعدی‏ ‏است‏. ‏بانکر‏ ‏و‏ ‏کووالسکی‏-Bunker & Kowalski
‏ ‏پنج‏ ‏بعد‏ ‏جسمی‏-physical dimension
‏ ‏،‏ ‏روانی‏- mental dimension
‏ ‏،‏ ‏اجتماعی‏-scial dimension
‏ ‏،‏ ‏معنوی‏-spiritual dimension
‏ و‏ ‏عقلانی‏-intellectual dimension
‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏ابعاد‏ ‏سلامتی‏ ‏معرفی‏ ‏نموده‏ ‏اند‏(‏76‏). ‏در‏ ‏صورتیکه‏ ‏لونستین‏-Lowenstein
‏ ‏و‏ ‏آقاملایی‏ ‏علاوه‏ ‏بر‏ ‏ابعاد‏ ‏فوق‏ ‏بعد‏ ‏شغلی‏ ‏را‏ ‏نیز‏ ‏جز‏ ‏ابعاد‏ ‏سلامتی‏ ‏معرفی‏ ‏نموده‏ اند‏(‏74 و76‏)‏.
‏ ‏بعد‏ ‏جسمی،‏ ‏معمول‏ ترین‏ ‏بعد‏ ‏سلامتی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏ابعاد‏ ‏دیگر‏ ‏سلامتی‏ ‏ارزیابی‏ ‏آن‏ ‏ساده‏ تر‏ ‏می‏ باشد‏. ‏سلامت‏ ‏جسمی‏ ‏در‏ ‏حقیقت‏ ‏ناشی‏ ‏از‏ ‏عملکرد‏ ‏درست‏ ‏اعضای‏ ‏بدن‏ ‏است‏. ‏از‏ ‏نظر‏ ‏بیولوژیکی‏ ‏عمل‏ ‏مناسب‏ ‏سلولها‏ ‏و‏ ‏اعضای‏ ‏بدن‏ ‏و‏ ‏هماهنگی‏ ‏آنها‏ ‏با‏ ‏هم‏ ‏نشانه‏ ‏سلامت‏ ‏جسمی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏بعضی‏ ‏از‏ ‏علایم‏ ‏آن‏ ‏عبارتند‏ ‏از‏ ‏ظاهر‏ ‏خوب‏ ‏و‏ ‏طبیعی،‏ ‏وزن‏ ‏مناسب،‏ ‏اشتهای‏ ‏کافی،‏ ‏خواب‏ ‏راحت‏ ‏و‏ ‏منظم،‏ ‏حرکات‏ ‏بدنی‏ ‏هماهنگ‏ ‏و‏...(‏77‏).
‏ ‏بعد‏ ‏دیگر‏ ‏بعد‏ ‏روانی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏عبارت‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏قابلیت‏ ‏ارتباط‏ ‏موزون‏ ‏و‏ ‏هماهنگ‏ ‏با‏ ‏دیگران،‏ ‏تغییر‏ ‏و‏ ‏اصلاح‏ ‏محیط‏ ‏فردی‏ ‏واجتماعی‏ ‏و‏ ‏حل‏ ‏تضادها‏ ‏و‏ ‏تمایلات‏ ‏شخصی‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏منطقی،‏ ‏عادلانه‏ ‏و‏ ‏مناسب‏. ‏از‏ ‏نظر‏ ‏مازلو‏ ‏فردی‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏سلامتی‏ ‏روانی‏ ‏برخوردار است‏ ‏دارای‏ ‏خصوصیاتی‏ ‏از‏ ‏قبیل‏ ‏درک‏ ‏مناسب‏ ‏از‏ ‏واقعیت،‏ ‏توانایی‏ ‏قبول‏ ‏خود‏ ‏و‏ ‏دیگران‏ ‏و‏ ‏ذات‏ ‏بشریت،‏ ‏توانایی‏ ‏برای‏ ‏تمرکز‏ ‏بر‏ ‏حل‏ ‏مشکلات‏ ‏و‏ ‏خلاقیت،‏ ‏همانند‏ ‏سازی‏ ‏با‏ ‏نوع‏ ‏بشر،‏ ‏تمایل‏ ‏برای‏ ‏نشان‏ ‏دادن‏ ‏واکنش‏ های‏ ‏هیجانی‏ ‏و‏ ‏عاطفی‏ ‏می‏ باشد‏(‏78‏).
‏ ‏فرهنگ‏ ‏بزرگ‏ ‏روان‏ ‏شناسی‏ ‏لاروس‏-Larous
‏،‏ ‏سلامت‏ ‏روانی‏ ‏را‏ ‏چنین‏ ‏تعریف‏ ‏می‏ کند‏: ‏استعداد‏ ‏روان‏ ‏برای‏ ‏هماهنگ،‏ ‏خوشایند‏ ‏و‏ ‏موثر‏ ‏کار‏ ‏کردن‏ ‏برای‏ ‏موقعیت‏ ‏های‏ ‏دشوار‏ ‏انعطاف‏ ‏پذیر‏ ‏بودن‏ ‏و‏ ‏برای‏ ‏بازیابی‏ ‏تعادل‏ ‏خود،‏ ‏توانایی‏ ‏داشتن‏(‏71‏).
‏ ‏طبق‏ ‏مکتب‏ ‏زیست‏ ‏گرایی‏ ‏که‏ ‏اساس‏ ‏روان‏ ‏پزشکی‏ ‏را‏ ‏تشکیل‏ ‏می‏ دهد،‏ ‏سلامت‏ ‏روانی‏ ‏زمانی‏ ‏وجود‏ ‏خواهد‏ ‏داشت‏ ‏که‏ ‏بافتها‏ ‏و‏ ‏اندامهای‏ ‏بدن‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏سالم‏ ‏کار‏ ‏کنند‏. ‏هرنوع‏ ‏اختلال‏ ‏در‏ ‏دستگاه‏ ‏عصبی‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏فرایندهای‏ ‏شیمیایی‏ ‏بدن،‏ ‏اختلال‏ ‏روانی‏ ‏به‏ ‏همراه‏ ‏خواهد‏ ‏آورد(70 و71 و74)‏.
‏ ‏مکتب‏ ‏انسان‏ گرایی‏ ‏معتقد‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏سلامت‏ ‏روانی،‏ ‏یعنی‏ ‏ارضای‏ ‏نیاز‏ های‏ ‏سطوح‏ ‏پایین‏ ‏و‏ ‏رسیدن‏ ‏به‏ ‏سطح‏ ‏خود‏ ‏شکوفایی‏. ‏هر‏ ‏عاملی‏ ‏که‏ ‏فرد‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏سطح‏ ‏ارضای‏ ‏نیاز‏ ‏های‏ ‏سطوح‏ ‏پایین‏ ‏نگهدارد‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏خود‏ ‏شکوفایی‏ ‏او‏ ‏جلوگیری‏ ‏کند‏ ‏اختلال‏ ‏رفتاری‏ ‏بوجود‏ ‏خواهد‏ ‏آورد(71 و 74)‏.
‏ ‏مکتب‏ ‏روانکاوی‏ ‏معتقد‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏سلامت‏ ‏روانی‏ ‏یعنی،‏ ‏کنش‏ ‏متقابل‏ ‏موزون‏ ‏بین‏ ‏سه‏ ‏عنصر‏ ‏مختلف‏ ‏شخصیت‏: ‏نهاد،‏ ‏من‏ ‏و‏ ‏من‏ ‏برتر‏. ‏بدین‏ ‏صورت‏ ‏که‏ ‏من‏ ‏باید‏ ‏بتواند‏ ‏بین‏ ‏تعارضهای‏ ‏نهاد‏ ‏و‏ ‏من‏ ‏برتر‏ ‏تعادل‏ ‏بوجود‏ ‏آورد(71 و74)‏.

 

پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.